THAMANI YA KISWAHILI KATIKA ARDHI YA CHINA

XIE  YI (kulia) akiwa na mdoli wake jijini Beijing, Xie Yi  aliamua kujiita Hamisi (jina la kiswahili)

NA KHADIJA KALILI, ALIYEKUWA  CHINA 

ZIMEKUWAPO juhudi mbalimbali zinazofanywa na serikali kupitia idara na taasisi zake kwa kushirikiana na wadau wengine kuhakikisha lugha adhimu ya Kiswahili ambayo ni moja ya alama ya Mtanzania, inakuwa moja ya lugha kubwa duniani.

Moja ya matunda ya juhudi hizo ni kuona Kiswahili kinatumika hata kwa baadhi ya mikutano na makongamano barani Afrika ikiwamo katika mikutano ya Umoja wa Afrika (AU).

Aidha, nchi nyingi hasa za Ulaya kama Uingereza, Ujerumani, Ufaransa na nyingine kadhaa, zimekuwa na programu zinazoendeshwa kwa lugha ya Kiswahili katika redio zao kama BBC Swahili na Deustchwelle (DW) ya Ujerumani.

Vituo hivi na vinginevyo kama Radio France International (RFI) ya Ufaransa, wamechangia kwa kiasi kikubwa kukitangaza Kiswahili sio tu katika nchi zao, pia ndani na nje ya Afrika.

Nikiwa katika ziara ya mafunzo nchini China hivi karibuni, nilijionea namna lugha hiyo ya Kiswahili inavyotumika na baadhi ya watu wan chi hiyo licha ya kukumbana na vikwazo kadha wa kadha.

Kwa mujibu wa Msaidizi Mkuu wa Idhaa ya Kimataifa ya Radio China  International  (CRI )  Xie  Yi,  ambaye  pia ni mtangazaji wa kituo hicho anayefahamika zaidi kwa jina la ‘Hamisi,’ lugha hiyo imekuwa ikipendwa na wengi. 

Katika ziara hiyo maalumu ya wanahabari kwenye kituo hicho, Xie anasema kujifunza Kiswahili si kazi rahisi licha ya wananchi wengi wa China wangependa waifahamu kutokana na kuzalisha maneno mapya kila kukicha.  

Mwandishi wa makala hii akiwa na wengine katika ziara maalumu ya kimafunzo iliyoratibiwa na Baraza la Habari Tanzania na kudhaminiwa na Ubalozi wa China nchini Tanzania, walijionea baadhi ya Wachina wakiizungumza lugha hiyo.

“Wengi wanapenda kujifunza lugha ya Kiswahili, lakini si kazi rahisi kama wengi wanavyodhani kwa sababu kila kukicha inaleta neno jipya,” anasema Xie.

Anasema, baada ya serikali ya China kulijua hilo ndipo wakaamua kuanzisha vyuo vikuu viwili  katika mji mkuu wa Beijing  ili kutoa mafunzo ya lugha hiyo huku walengwa wakubwa wakiwa ni wanafunzi waliopata alama za juu katika mitihani.

“Idhaa hii ya Kiswahili katika Radio China  ilianzishwa 1993, ambapo ilitoa ajira kwa watangazaji kutoka Tanzania, hivyo kutoa fursa ya watangazaji wa China kujifunza lugha ya Kiswahili,” anasema Xie.

Xie anaongeza kuwa, China ni nchi inayoendelea kukua hivyo watajitahidi kuwekeza nguvu zao katika kutangaza na kurusha matangazo kwa lugha ya Kiswahili ili wananchi wa Afrika Mashariki waweze kujua mambo mengi ya nchi hiyo.

Anasema, CR1 wamejipanga kuanzisha jarida la lugha ya Kiswahili mbalo litakuwa likitoka kila baada ya miezi minne, hivyo ni fursa ya ajira kwa waandishi wa lugha hiyo ya Kiswahili.

Xie anasema mbali ya jarida hilo kupatikana nchini China, kwa Afrika litakuwa likipatikana nchini Rwanda, DR Congo, Kenya, Burundi na Tanzania, nchi zinazozungumza zaidi Kiswahili.

“Jarida hilo ambalo litakuwa likisambazwa katika nchi za Afrika Mashariki ambapo  tumelenga kueleza habari mbalimbali zinazohusu China pia litakuwa likitoka China  ili kutoa elimu kuhusu bara la Afrika ili Wachina wengi waweze kutambuana zaidi Afrika  na Waafrika kwa ujumla,” anasema Xie.

Mwandishi wa makala hii ambaye  alikuwa kwenye ziara hiyo aliweza kung’amua historia fupi ya Redio China  iliyoanzishwa kabla nchi hiyo haijapata uhuru  kutoka kwa koloni lake Japan na hivi sasa inatangaza kwa lugha tofauti zaidi ya 68 alisema Xie.

Xie anaongeza kwa kusema kwa mara ya kwanza walianza kurusha matangazo yao  mwaka 1949   kwa lugha ya Kijapani ambapo  taifa hilo lilikuwa halijapata uhuru wake  kutoka kwa Mjapani.

Baada ya hapo, kituo hicho kiliendelea kupanuka na kuanza kuongeza  matangazo katika lugha mbalimbali  duniani  na hadi ilipofika mwaka  1993, ndipo wakaanzisha Idhaa ya Lugha ya  Kiswahili.

Anasema, hivi sasa wamekuwa wakirusha matangazo mara nne kwa siku  ya lugha hiyo huku wakijiandaa na kurusha matangazo ya moja kwa moja ya Kiswahili.

Aidha, Xie anafafanua kuwa moja ya matatizo ya lugha ya Kiswahili, ni kasumba yake ya kuwa na maneno mengi yenye maana zaidi ya moja tofauti na Kichina ambapo neno refu, huwa na maana moja na fupi.

Naye mtangazaji  mkongwe wa Redio Tanzania hivi sasa TBC Redio; mmoja wa  watangazaji mahiri  wa redio hiyo, Fadhili Mpunji anasema vyanzo vya habari wanavyovitumia katika kupata habari, ni Shirika la Habari la Xinhua.

“Hivi sasa redio yetu CRI, tunasikika katika matangazo ya FM katika Radio  91 kote duniani. Hili ni jambo la kujivunia kwani lugha ya Kiswahili inazidi kusikika katika nchi hizo duniani,” anasema Mpunji.

Mpunji anaongeza kuwa, nchini China hakuna chombo cha habari kinachomilikiwa na mtu ama taasisi binafsi kama ilivyo kwa nchi nyingi  za Afrika (ikiwamo Tanzania), kila chombo cha habari kinamilikiwa na serikali.